นพรัตน์ หรือ นพเก้า ตามความเชื่อของคนไทยตั้งแต่สมัยโบราณจวบจนปัจจุบัน เปรียบได้กับสัญลักษณ์ของดาวนพเคราะห์ทั้ง 9 ถือเป็นของสูงที่มีคุณค่าทางจิตใจ หากใครได้ครอบครองจะเป็นสิริมงคลอย่างสูงสุด เพราะจะนำมาซึ่งโชคลาภ ความสุข ความสมหวังในด้านต่าง ๆ โดยอัญมณีแต่ละชนิดในนพรัตน์จะให้พลังที่แตกต่างกันไป ดังนี้ ทับทิม-ความสำเร็จ ลาภยศ, มุกดา – ร่มเย็น เป็นสุข, เพทาย – มั่งคั่ง ร่ำรวย, มรกต – ศรัทธา กล้าหาญ, เพชร – ยิ่งใหญ่ ชัยชนะ, ไพฑูรย์- คุ้มครอง ป้องกัน, ไพลิน- เมตตา กรุณา, บุษราคัม – มีเสน่ห์ เป็นที่รัก และโกเมน – สุขภาพดี อายุยืนยาว
ในสมัยอยุธยาอัญมณีมงคล 9 ชนิดนี้มีไว้เฉพาะพระมหากษัตริย์ และพระบรมวงศานุวงศ์เท่านั้น โดยนำมาทำเป็นสังวาลนพรัตน์ และแหวนนพรัตน์ จากจดหมายเหตุของชาวฝรั่งที่เข้ามาในสมัยอยุธยา เช่น มองซิเออร์ เซอวาเลียร์ เดอโชมองต์ ได้บันทึกไว้ว่า สมเด็จพระนารายณ์มหาราชทรงสวมธำมรงค์เพชรพลอยอย่างดีทุกนิ้วพระหัตถ์ และแหวนที่สำคัญที่พระมหากษัตริย์และข้าราชการชั้นผู้ใหญ่สมัยอยุธยาใช้เป็นเครื่องประกอบเกียรติยศ คือ แหวนนพรัตน์ (มณิขจิต. ศรีสรรพ์อัญมณี. พิมพ์ครั้งที่ 2, กรุงเทพฯ : บริษัทพิฆเณศ พริ้นตริ้ง เซ็นเตอร์ จำกัด, 2540)
เมื่อเข้าสมัยพระบาทสมเด็จพระพุทธยอดฟ้าจุฬาโลกมหาราช รัชกาลที่ 1 ทรงมีพระราชดำริให้สร้างมหาสังวาลนพรัตน์ขึ้น เป็นสังวาลแฝดประดับนพรัตน์ สำหรับพระมหากษัตริย์ พระบรมวงศานุวงศ์และขุนนางผู้ใหญ่ ต่อมาในรัชสมัยของสมเด็จพระจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว รัชกาลที่ 4 ได้กำหนดให้แหวน
นพรัตน์ เป็นของพระราชทานให้แก่พระราชวงศ์ และปูนบำเหน็จให้แก่ขุนนางผู้ทำคุณงามความดีแก่บ้านเมือง และในสมัยพระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว รัชกาลที่ 5 ทรงโปรดเกล้าฯ ให้สร้างดวงตรามหานพรัตน์สำหรับห้อยสายสะพายเป็นครั้งแรกของเครื่องราชอิสริยาภรณ์ไทย รวมทั้งให้สร้างแหวนนพรัตน์เพิ่มเป็นเครื่องราชอิสริยาภรณ์นพรัตนราช วราภรณ์ (สำนักเลขาธิการ. เครื่องราชอิสริยาภรณ์ไทย. กรุงเทพฯ : ศิริมิตรการพิมพ์, 2523)
นอกจากนี้ ยังมีผลงานวิจัยทางวิทยาศาสตร์ จากมหาวิทยาลัยมหิดล “อัญมณี” คือ แร่รัตนชาติ ที่ผ่านการเจียระไน ถือแร่ธาตุที่ถูกรังสรรค์โดยธรรมชาติ ผ่านการบีบอัดจากชั้นหิน ความร้อน และการเสียดสีใต้พื้นผิวโลกมากว่าล้านปี อัญมณีแต่ละชนิดจึงมีพลังงาน FIR (ฟาร์ อินฟราเรด) ที่สั่งสมซึมซับพลังจากธรรมชาติไว้อย่างเข้มข้น โดยเชื่อกันว่าพลังงานนี้มีผลต่อสมดุลของชีวิตสามารถช่วยให้สงบ ระงับ ผ่อนคลาย และส่งเสริมเรื่องจิตใจ อีกทั้ง คลื่นแสงที่สะท้อนออกมาจากอัญมณีแต่ละสีนั้นตามศาสตร์อัญมณี จะส่งผลต่อคลื่นสมอง ตา ใจ ของคนเรา ก่อให้เกิดอารมณ์ ความรู้สึก ของทั้งผู้สวมใส่และผู้พบเห็นแตกต่างกันไป จึงเชื่อกันว่าสีของอัญมณีสามารถส่งพลังให้กับตัวเราได้ (*ขอขอบคุณผลงานวิจัยของ รศ.ดร.จิตต์ลัดดา ศักดาภิพาณิชย์ ภาควิชาเคมี มหาวิทยาลัยมหิดล ร่วมกับมูลนิธิแม่ฟ้าหลวง www.sc.mahidol.ac.th)
เรื่องที่ต้องการส่งเสริม | สีอัญมณี | ประเภทอัญมณี |
การงาน | สีแดง | ทับทิม |
ความมีเสน่ห์ ผู้ใหญ่เอ็นดู | สีเหลือง | บุษราคัม |
การเงิน | สีขาว ครีม เหลือง : ตัวแทนของเงินสด | บุษราคัม/มุกดา/เพชร |
สีเขียว : เงินโอน ค้าขายออนไลน์ | มรกต | |
สีฟ้า สีน้ำเงิน : เงินสด เงินโอน และเงินที่ได้จากความเสน่หา | เพทาย/ไพลิน | |
สีดำ : เงินก้อนใหญ่ เช่น เงินหลักแสนขึ้นไป | ไพลินสีเข้ม | |
ความรัก | สีฟ้าและสีน้ำเงิน | เพทาย/ไพลิน |
สุขภาพ | สีน้ำตาล หรือ สีส้ม | โกเมน |
สีขาว หรือ สว่าง : ความแข็งแกร่ง สามารถชนะโรคภัยต่างๆได้ | มุกขาว หรือเพชร | |
ค้าขาย เจรจา | สีเขียว | มรกต |
ความแคล้วคลาดปลอดภัย |
สีน้ำตาลหรือส้ม
อัญมณีที่มีสีคม มีเส้นคาดอยู่ตรงกลาง |
โกเมน
ไพฑูรย์ |