นอกจากเป็นดีไซเนอร์และเจ้าของแบรนด์ Wisharawish วิชระวิชญ์ อัครสันติสุข ยังเป็นหนึ่งในคณะที่ปรึกษาในการจัดทำ THAI TEXTILES TREND BOOK ใน สมเด็จพระเจ้าลูกเธอ เจ้าฟ้าสิริวัณณวรี นารีรัตนราชกัญญา ซึ่งทรงรับหน้าที่เป็นบรรณาธิการบริหารหนังสือเล่มนี้ด้วยพระองค์เอง
THAI TEXTILES TREND BOOK คือหนังสือที่รวบรวมและนำเสนอขข้อมูลเกี่ยวกับประเภทเนื้อผ้า การเลือกสี การออกแบบลวดลาย รวมไปถึงเทรนด์และแนวโน้มความเป็นไปในอนาคตของอุตสาหกรรมแฟชั่น เพื่อให้ผู้ประกอบการสามารถนำเอาข้อมูลไปประยุกต์ใช้กับงาน “ผ้าไทย” ได้อย่างมีทิศทาง
THAI TEXTILES TREND BOOK หรือ เทรนด์บุ๊คผ้าไทย ในเจ้าฟ้าสิริวัณณวรีฯ เล่มล่าสุดขณะนี้ คือเล่มที่ 2 ที่มีชื่อว่า THAI TEXTILES TREND BOOK Autumn/Winter 2022-2023 เปิดตัวไปเมื่อเดือนมกราคม 2022
“หัวใจหลักของเทรนด์บุ๊คเล่มนี้ เน้นการใช้สีที่เกิดจากการย้อมด้วยวัสดุธรรมชาติ ซึ่งกำลังเป็นเทรนด์โลก และเป็นครั้งแรกที่มีการนำเสนอ ผ้าไทยในฤดูกาลวินเทอร์ สมเด็จพระเจ้าลูกเธอ เจ้าฟ้าสิริวัณณวรี นารีรัตนราชกัญญา ทรงมีรับสั่งให้คำนึงถึงลักษณะผ้าหรือเส้นใยที่คนไทยใช้ในช่วงฤดูหนาว รวมถึงทรงให้คำนึงถึงว่าผ้าต่างๆ นอกจากเป็นเครื่องนุ่งห่มได้แล้วยังสามารถเป็นผ้าตกแต่งบ้านได้ด้วย” วิชระวิชญ์ กล่าว
เทรนด์บุ๊คผ้าไทย เล่มที่ 2 (Autumn/Winter 2022-2023)
ในการจัดทำ “เทรนด์บุ๊คผ้าไทย” ทำให้คุณ อู๋-วิชระวิชญ์ อัครสันติสุข มีโอกาสเดินทางไปสัมผัสชุมชนและแหล่งทอผ้าไทยท้องถิ่นทั่วประเทศ ได้พูดคุยและรับฟังเรื่องราวมากมายเกี่ยวกับผ้าทอไทยจากคนทอผ้าตัวจริง และ “ผู้ประกอบการ” หรือคนนำผ้าทอไทยไปต่อยอดเป็นผลิตภัณฑ์
วันนี้ ผ้าไทย อยู่ตรงไหนของตลาดแฟชั่นในประเทศและตลาดสากล
THAI TEXTILES TREND BOOK เหมาะกับคนที่เกี่ยวข้องกับผ้าไทยในกลุ่มใดบ้าง
“ทุกมิติ ตั้งแต่นักเรียนนักศึกษา ได้องค์ความรู้ใหม่ๆ ได้รู้จักวัสดุในประเทศไทยที่มีความหลากหลาย ส่วนผู้ประกอบการเองก็เปิดตาได้เห็นว่าผ้าในแต่ละชุมชนแต่ละพื้นที่เป็นอย่างไร นักออกแบบเองคิดอะไรไม่ออก นั่งอ่านในเล่มนี้ มีสิ่งที่จี้จุดให้เกิดจินตนาการหรือแรงบันดาลใจค่อนข้างเยอะมาก
ทุกอย่างในเล่มพิถีพิถัน แต่ละตัวอักษรแต่ละภาพ กว่าจะออกมาเป็นวันนี้ได้ แก้ไขเพื่อให้ถูกต้องที่สุดหลายรอบมาก
พระองค์ท่านทรงวางทิศทางไว้หมด ไปจนถึงเล่มที่ 4 เรามีหน้าที่เป็นมือเป็นไม้ รวมทุกอย่างให้เกิดผล ลงพื้นที่ เชิญทุกภาคส่วน โดยให้ความสำคัญกับคนในพื้นที่
ต้องบอกเลยว่า เบื้องหลังการทำงาน มีคณาจารย์จากหัวเมืองต่างๆ และผู้ประกอบการในท้องถิ่น ช่วยเก็บรวบรวมข้อมูล ช่วยอัพเดทผ้าทอไทย และเป็นคนลงไปช่วยพัฒนา
ตอนนี้เป็นเล่มที่สอง เวิร์คไหม..ก็ต้องบอกว่าเล่มแรก สปริงซัมเมอร์ 2022 เราเองในฐานะคณะทีมงานอาจพูดได้ไม่เต็มปาก ต้องไปถามผู้ประกอบการ เขาได้ผลจริงๆ เขาขายได้มากขึ้น ต่อให้เป็นช่วงโควิด
พระองค์ท่านทรงทำการบ้านหนักมาก เราทุกคนในคณะทำงานร่วมระดมความคิด รับฟัง ศึกษาจากตลาดสากล ดูความเป็นไป ความเป็นไปได้ของตลาดท้องถิ่น หรือสิ่งที่มีในประเทศ ว่าเป็นไปได้ไหม บางทีไอเดียสากลอย่างหนึ่ง วัสดุเราอาจไปไม่ถึง หรือไม่สอดคล้องกับความต้องการของตลาดสากล ต้องบาลานซ์กันระหว่างตลาดโลกกับความพร้อมของ local made หรือผู้ประกอบการท้องถิ่นของเรา”
คุณ อู๋-วิชระวิชญ์ อัครสันติสุข
“ตลาดโลก” กับ “การผลิตท้องถิ่น” จะบาลานซ์กันอย่างไร
“ยกตัวอย่างออทัมวินเทอร์ เราก็เน้นไปที่เรื่องของสิ่งที่มีอยู่ เช่น วัสดุ ขนแกะ ยังพอมีอยู่บ้างนิดๆ หน่อยๆ เป็นการทอผสม จะให้เราเป็นแบบหนาวจริงๆ ขนสัตว์เลย มันก็อาจจะไม่ได้เหมาะกับการผลิตในท้องถิ่น
คือเทรนด์โลกมีเรื่องของขนสัตว์ หรือเส้นใยที่ให้ความอบอุ่น เหมาะกับอากาศหนาวๆ ของเราก็ป้องกันความหนาวได้ แต่ไม่ได้ระดับนั้น ก็ต้องมาดูว่าหน้าหนาวเมืองไทย เขาก็จะใช้ ฝ้ายเข็น หรือ ไหมเปลือก ที่มีเท็กซ์เจอร์ สร้างให้เกิดความอบอุ่น เช่นที่ภาคเหนือ ภาคอีสาน
ฝ้ายเข็น คือกระบวนการเตรียมเส้นใย ทำด้วยมือก่อนนำเส้นใยไปทอผ้า คือเข็นเส้นใยด้วยมือ เส้นใยจึงไม่สม่ำเสมอ มันก็จะเกิดตะปุ่มตะป่ำ ความไม่เท่ากัน เวลานำมาทอ จะเกิดคลื่น เกิดผิวสัมผัสที่ให้ความอบอุ่นและให้ความรู้สึกนุ่ม ไม่ได้แบนเหมือนฝ้ายเรียบๆ
ขนแกะบ้านเราก็มีทางเหนือมากๆ กลุ่มชาติพันธุ์มีการเอาขนแกะมาทอผสมปั่นกับฝ้าย ผ้าที่ทอได้ ให้ความรู้สึกถึงฤดูหนาว
ตอนนี้เรามี ผ้าไทยทวีด (tweed) คือผสมเส้นใยหลายๆ อย่าง ทั้งฝ้าย ไหม ขนแกะ ทอแล้วเกิดเท็กซ์เจอร์ ให้ความรู้สึกฤดูหนาว แต่ยังอยู่ในขั้นตอนพัฒนาปรับปรุง เพิ่งเริ่มทำขึ้นมา เป็นผลงานของนักศึกษามหาวิทยาลัยธรรมศาสตร์ เป็นวิทยานิพนธ์ ร่วมมือกับชาวบ้าน เพราะที่มาของวัสดุรวม 33 เส้นใย ทั้งฝ้าย ไหม ฝ้ายรีไซเคิลจากเสื้อผ้าเก่าที่ไม่ใช้แล้ว มาตีเป็นเส้นใยแล้วทอผสมผสานกัน ผ้าทวีดความสวยอยู่ที่การผสมวัสดุที่แตกต่างกัน”
วัตถุดิบธรรมชาติของไทย สำหรับใช้ในการย้อมสีเส้นไหม
เทรนด์บุ๊คผ้าไทยเล่มล่าสุดพูดถึง “การย้อมสีจากวัสดุธรรมชาติ” เป็นเทรนด์โลก
“ตั้งแต่มีโควิด 2 ปีที่ผ่านมา เราพยายามใช้อะไรที่ใกล้ตัว หรือของท้องถิ่น (local) ให้มากที่สุด ต้องย้อนกลับไปมองว่าตอนแรกๆ กระบวนการส่งของ (logistic) มันยากมาก เช่น คนทำบาติกภาคใต้ ปกตินำเข้าผ้าจากมาเลเซีย เพราะใกล้ การไปซื้อผ้าจากมาเลเซีย ง่ายกว่าการเข้ากรุงเทพฯ
แต่สองปีที่ผ่านมา อู๋ในฐานะคนทำงานด้านผ้าคนหนึ่ง ต้องบอกว่า ใช้ของที่มีอยู่ในประเทศไทยก็ได้ ซึ่งหมายความว่าโรงงานที่ปกติเขาส่งออก..เขาส่งออกไม่ได้ เราเองในฐานะคนทำงานด้านสิ่งทอก็เจรจา ถึงเวลาที่เขาต้องยอมขายปลีก
ปกติเขาจะไม่ยอมขายถ้าต่ำกว่า 1,000 หลา ไม่ยอมเปิดบิลล์ แต่วันนี้ 10 หลา 20 หลา เขาก็ยอมตัด เพื่อให้เกิดการหมุนเวียนรายได้
ผู้ประกอบการต่างจังหวัด การเดินทางไม่ได้ง่ายเหมือนแต่ก่อน การจะซื้อวัตถุดิบต่างๆ ก็ไม่ง่าย เราเลยบอกว่า ซื้อเท่าที่จำเป็น ใช้ของที่มีอยู่ในบ้านหรือใกล้ตัว อย่าขี้เกียจ เพราะจริงๆ เวลาทำสีธรรมชาติ กระบวนการเตรียม มันใช้แรงมากกว่า ต้องเก็บวัตถุดิบตามฤดูกาล ต้องนำออกตากแดด
แต่พอเทรนด์บุ๊คผ้าไทยเล่มแรกได้ผล สินค้าที่เมื่อก่อนไม่มีมูลค่า เช่น เม็ดมะเกลือ วัตถุดิบที่คนไม่ได้เก็บ วันนี้เขาต้องไปเก็บมาแช่ช่องฟรีซ เพราะมันกำลังเป็นกระแสนิยม